Katowickie gmachy: Sejm Śląski

Nie brak na terenie Katowic budowli majestatycznych, imponujących swą formą oraz ciekawymi rozwiązaniami. Wśród tych, które zasłużyły sobie na szczególne wyróżnienie, znajduje się gmach Sejmu Śląskiego. Co decyduje o jego wyjątkowości?

Z kart historii

Dzieje gmachu Sejmu Śląskiego są ściśle związane z losami Śląska, a przede wszystkim z tak ważnym wydarzeniem, jak włączenie części miast śląskich w granice państwa polskiego po zakończeniu I wojny światowej. W odrodzonej Polsce Śląsk miał odegrać rolę szczególną, o czym świadczył jego niezwykły statut. Już w dniu 15 lipca 1920 roku ogłoszono, że województwo śląskie w granicach państwa polskiego będzie się mogło cieszyć autonomią. Miało to zachęcić Ślązaków do głosowania za Polską w zbliżających się plebiscycie – głosowaniu, którego wyniki miały zadecydować o przynależności państwowej wielu śląskich miast. Niestety, o ostatecznym przebiegu granic w tej części kraju zadecydował nie tyle plebiscyt, co trzecie powstanie śląskie. Z tej części Śląska, którą udało się przyłączyć do II RP, utworzono autonomiczne województwo – jedno z 17 województw nowej Polski. O jego wyjątkowości decydowała głównie autonomia oraz możliwość posiadania własnego sejmu.
Sejm Śląski, ważny organ ustawodawczy, mógł działać niezależnie od sejmu działającego w Warszawie. Sejm Śląski miał szeroki zakres uprawnień. W jego skład wchodziło 48 posłów, których wybierano na pięcioletnią kadencję w pięcioprzymiotnikowych wyborach. O czym mogli decydować ci posłowie? O sprawach społecznych i gospodarczych Śląska, o kulturze, w nieco bardziej ograniczonym zakresie – o kwestiach ze skarbowością i przemysłem. Oprócz Sejmu władzę w tym autonomicznym województwie miał sprawować wojewoda – narzucony przez władze państwowe i stojący na czele Rady Wojewódzkiej, będącej na Śląsku organem wykonawczym. Pierwszym wojewodą został Józef Rymer, pierwszym Marszałkiem Sejmu Śląskiego – Konstanty Wolny. Dla nowych władz nowego, autonomicznego województwa, należało znaleźć godną siedzibę. Już w 1923 roku rozpisano konkurs na projekt gmachu Sejmu Śląskiego, a w 1924 roku rozpoczęto prace związane z jego budową. W 1929 roku gmach Sejmu Śląskiego został uroczyście poświęcony. Jakimi cechami ta potężna budowla zachwyca do dziś?

Gmach Sejmu Śląskiego – potężna budowla i jej cechy charakterystyczne

W 1929 roku gmach Sejmu Śląskiego wyróżniał się przede wszystkim swymi rozmiarami. Kubatura tego gmachu to aż 161 000 m3. Ponad 600 pomieszczeń, 1300 okien oraz 6 km korytarzy – oto najważniejsze ciekawostki związane z tą budowlą. Gmach ten zachwyca nie tylko swymi rozmiarami, ale i dekoracjami. Są one wprawdzie dość oszczędne, mogą jednak zrobić ogromne wrażenie. Elewacja zachodnia, czyli fasada główna, może się pochwalić aż trzema reprezentacyjnymi wejściami. Pięknie prezentują się tu pilastry na cokołach, tworzące portyk przyścienny. Warto też zwrócić uwagę na attykę, w której umieszczono godło Polski. Orły legionowe, herby miast śląskich – oto kolejne dekoracje, jakie można ujrzeć na sejmowych elewacjach.

Sejmowe wnętrza: co warto zobaczyć?

A sejmowe wnętrza? I tu nie brak ciekawostek. Pomieszczeniem, które z pewnością warto zobaczyć podczas zwiedzania tego gmachu, jest Sala Sejmowa. Kusi też Sala Boazeryjna, wcześniej służąca jako pokój wypoczynkowy wojewody Grażyńskiego, oraz Sala Marmurowa, przerobiona w czasie okupacji na wzór pomieszczeń znanych z kancelarii Trzeciej Rzeszy w Berlinie. Sporo emocji wzbudza też dawny skarbiec, wykorzystywany obecnie jako miejsce archiwizacji ważnych dokumentów, oraz basen, który znajduje się bezpośrednio pod skarbcem i który powstał jako zabezpieczenie Skarbca.

Dla mieszkańców Katowic, gmach Sejmu Śląskiego jest miejscem bardzo ważnym. Ze względu na jego dzieje oraz to, jaką rolę budowla ta odegrała w dziejach Śląska, jest on miejscem bardzo ważnym i dla tych, którzy urządzają sobie historyczne wycieczki po Katowicach. Ten potężny obiekt jest przecież cennym zabytkiem, któremu w trakcie zwiedzania Katowic z pewnością warto poświęcić nieco więcej czasu.